همه چیز درباره میدان نقش جهان اصفهان (کامل ترین راهنمای بازدید)

در قلب تپنده شهر اصفهان، جایی میان خاطرات کوچه پس کوچه های تاریخی، میدان باشکوهی قرار دارد که هر ایرانی با شنیدن نامش، ناخودآگاه به عظمت فرهنگ و هنر این سرزمین افتخار می کند. “میدان نقش جهان”، تنها یک میدان تاریخی نیست، بلکه تابلویی زنده از روح ایران است. فرقی نمی کند بار اولت باشد یا بارها به آن سر زده باشی، این میدان باز هم تو را غافل گیر می کند.

این مقاله از مجله گردشگری مای سفر برای کسانی ست که می خواهند این جاذبه تاریخی را نه فقط ببینند، بلکه با دل وجان لمس کنند، بشناسند و از تماشای آن لذت ببرند.

میدان نقش جهان کجاست و چرا تا این حد اهمیت دارد؟

میدان نقش جهان در میانه شهر اصفهان، با ابعادی کم نظیر و ساختاری متقارن قرار دارد. این مکان در دوران سلطنت شاه عباس اول، با هدف نمایش قدرت سیاسی، عظمت معماری و جایگاه فرهنگی ایران ساخته شده است.

نقش جهان در گذشته با نام هایی چون میدان شاه، میدان سلطنتی، میدان بزرگ و میدان نو شناخته می شد و پس از انقلاب، نام رسمی آن را میدان امام اصفهان گذاشتند. ثبت این میدان در فهرست آثار ملی ایران در سال ۱۳۱۳ و ثبت جهانی آن در یونسکو در سال ۱۳۵۸، مهر تأییدی است بر ارزش بی همتای آن در تاریخ ایران و جهان.

تاریخچه میدان نقش جهان اصفهان ؛ از آغاز تا امروز

این میدان تاریخی، تنها یک فضای معماری نیست؛ بلکه روایتی زنده از قرن ها افتخار، تغییر و تحول است. از باغی سلطنتی تا میدانی جهانی، اینجا جایی ست که تاریخ، قدم به قدم در آن جاری ست.

دوران پیش از صفویه: باغی به نام نقش جهان

پیش از ساخت میدان، در این ناحیه باغی سرسبز و گسترده به نام “نقش جهان” وجود داشت که بخش مرکزی آن با عنوان کوشک شناخته می شد. در آن دوران، بقایای بناهای نظامی از دوره آق قویونلوها و تیموریان در این منطقه دیده می شد. این باغ محل تجمع، برگزاری مراسم و حتی استقرار نظامی بود. نشانه هایی از کارکردهای آیینی و اجتماعی این فضا از دوره سلجوقیان نیز باقی مانده است.

عصر صفوی: تولد شکوه نقش جهان

با تبدیل اصفهان به پایتخت ایران در دوره شاه عباس اول، باغ قدیمی جای خود را به میدانی منظم، بزرگ و پرشکوه داد. طراحی و اجرای میدان نقش جهان به معمارانی چون شیخ بهایی، استاد علی اکبر اصفهانی و استاد محمدرضا اصفهانی سپرده شد.

ساخت میدان در سال ۱۰۱۱ قمری آغاز شد و حدود چهارده سال بعد به پایان رسید. کاشی کاری های خیره کننده، تقارن هندسی و جای گیری مسجد شاه، مسجد شیخ لطف الله، عالی قاپو و بازار قیصریه، میدان را به نماد تمدن ایرانی تبدیل کرد. الگوی اصلی آن از میدان عتیق الهام گرفته شده و با میدان های شهرهایی چون قزوین و یزد شباهت دارد.

دوران افول: از شکوه تا خاموشی

با تضعیف قدرت صفویان و حمله اشرف افغان به اصفهان، میدان نقش جهان نیز آرام آرام رونق خود را از دست داد. جوی های آب خشک شدند، بازارها سوت وکور شدند و بسیاری از عمارت های پیرامونی میدان آسیب دیدند یا به کلی ویران شدند. در دوره قاجار نیز توجهی به مرمت این میدان نشد و حتی برخی بناهای مهم مانند نقارخانه از میان رفتند.

دوران پهلوی: آغاز نجات و بازسازی

در دوران پهلوی، میدان نقش جهان دوباره مورد توجه قرار گرفت. با شروع مرمت های اساسی، میدان از ویرانی نجات یافت. عملیات بازسازی، احیای بازارها و مراقبت از کاشی کاری ها باعث شد تا روح تازه ای در این اثر تاریخی دمیده شود. همین اقدامات موجب شد تا این میدان در سال ۱۳۱۳ در فهرست آثار ملی ایران و در سال ۱۳۵۸ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شود.

چه بناهایی در میدان نقش جهان قرار دارند؟

این میدان پر است از جاذبه های تاریخی که هر کدام داستانی شگفت انگیز از گذشته های دور دارند. هر گوشه اش، فضایی است که شما را به دنیای دیگری می برد و گردشگران را با شکوه و عظمت معماری ایرانی آشنا می کند. در این بخش، به معرفی جاهای دیدنی مهم نقش جهان می پردازیم که نباید آنها را از دست بدهید.

مسجد شاه؛ شکوه بی رقیب در ضلع جنوبی میدان

در ضلع جنوبی میدان نقش جهان، مسجد جامع عباسی یا همان مسجد شاه قرار دارد. این مسجد در زمان شاه عباس اول صفوی ساخته شد و یکی از نمادهای برجسته معماری اسلامی ایرانی به شمار می رود. کاشی کاری های لاجوردی، گنبد بزرگ و مناره های بلند آن، جلوه ای باشکوه به میدان داده اند.

کتیبه های نفیس با خط ثلث در مدح شاه عباس، روی سردر مسجد دیده می شود. این نوشته ها از هنر چشمگیر معماران آن دوره حکایت دارند. فضای داخلی مسجد نیز با انعکاس صدا در زیر گنبد، حال وهوایی خاص پیدا کرده است. این مسجد علاوه بر ارزش تاریخی، جایگاهی ویژه در مراسم مذهبی داشته و امروز یکی از مقاصد اصلی گردشگران در اصفهان است.

مسجد شیخ لطف الله؛ گوهری پنهان در شرق میدان

مسجد شیخ لطف الله در ضلع شرقی میدان نقش جهان قرار دارد و گنبد بی مناره اش، نگاه هر رهگذری را به خود جلب می کند. این مسجد، بنایی ویژه و اختصاصی برای خاندان سلطنتی صفوی بود و برخلاف سایر مساجد، طراحی ورودی آن به شکل منحصربه فردی انجام شده است.

ساخت این گنبد زیبا حدود ۱۷ سال طول کشید و معماری و کاشی کاری های خیره کننده آن از هنر استاد محمدرضا اصفهانی سرچشمه می گیرد. رنگ های طلایی و کرم گنبد، زیر تابش نور آفتاب جلوه ای رویایی دارند. با وجود سادگی ظاهری، این مسجد همچنان یکی از درخشان ترین جواهرهای معماری ایران است.

عمارت عالی قاپو؛ سکوی اقتدار سلطنتی

در غرب میدان، عمارت عالی قاپو با شش طبقه اش، سکویی برای نمایش اقتدار و هنر حکومت صفوی بود. شاه عباس از ایوان سراسری این بنا، مسابقات چوگان و جشن ها را تماشا می کرد. نقاشی های مینیاتوری، گچ بری های صوتی تالار موسیقی و هندسه پردازی بی نظیر فضاها، همه و همه حکایت از دیدی فراتر از معماری صرف دارند. عالی قاپو، پلی میان سیاست و زیبایی است.

سردر قیصریه؛ دروازه ای به دنیای هنر و تجارت

در شمال میدان، سردر باشکوه قیصریه همانند تاجی زرین بر سر میدان نقش جهان نشسته است. این سردر که ورودی بازار بزرگ اصفهان محسوب می شود، نقش محافظی هنرمند را ایفا می کند که از قرن ها تجارت، دست سازها و تعاملات فرهنگی پاسداری می کند. پشت این دروازه، بازاری قرار دارد که همچنان زنده و پرشور است؛ مکانی برای خرید، تماشا و لمس روح بازارهای ایرانی.

بازار قیصریه؛ نبض زنده میدان

بازار قیصریه یکی از زیباترین و بزرگ ترین بازارهای ایران است که ساخت آن از دوره صفویه آغاز شد و تا دوران قاجار ادامه یافت. ورودی اصلی بازار در ضلع شمالی میدان نقش جهان قرار دارد. این بازار با راسته های متعدد و معماری اصیل ایرانی، فضایی دیدنی و پر از جزئیات تاریخی را به نمایش می گذارد.

در این بازار زندگی جاری ست. از خرید صنایع دستی و سوغاتی های نفیس گرفته تا خوردن فرنی، دوغ و باقلوای سنتی که طعم واقعی اصفهان را می دهند.

تفریحات میدان نقش جهان

این میدان فقط مکانی برای تماشای تاریخ نیست، جایی ست که می توانید با تمام حواس، آن را زندگی و لمس کنید. در ادامه تفریحات رایج در این میدان را به شما معرفی می کنیم:

پیاده روی دور میدان

پیاده روی در این فضا، تنها یک گردش نیست؛ یک سفر واقعی به دل تاریخ اصفهان است با صدای زندگی و قصه های کهن در دل سنگ فرش ها.

برگزاری جشن های ملی و آیین های سنتی

این میدان در طول تاریخ، محل برگزاری مراسم بزرگ، آیین های مذهبی و مسابقات ورزشی بوده و همچنان در مناسبت های خاص، پذیرای جمع های پرشور مردمی است.

قاب های طلایی برای عکاسی

نور خاص صبحگاهی و غروب، مناظر منحصربه فردی در میدان نقش جهان برای ثبت تصاویر بی نقص فراهم می کند. ترکیب معماری و حضور مردم در این عکس ها بی نظیر است.

کافه ها و رستوران های سنتی

در اطراف میدان، کافه ها و بهترین رستوران های اصفهان با معماری تاریخی و منوی اصیل ایرانی قرار دارند. از آش شله قلمکار تا گز و فرنی، طعم هایی در این میدان وجود دارد که نه تنها خوشمزه اند بلکه بخشی از فرهنگ اصفهان محسوب می شوند.

خرید صنایع دستی اصیل

حجره هایی با هنرهای زنده ایران مثل میناکاری، قلم زنی، ترمه و خاتم، تجربه ای از خرید فرهنگی و خاص را رقم می زنند.

درشکه سواری دور میدان

درشکه های سنتی ای که شما را به آرامی در محوطه تاریخی میدان نقش جهان می گردانند، یکی از تجربه های خاص و متفاوتی ست که باید امتحانش کنید.

جمعه بازار؛ خریدی هفتگی در دل تاریخ

این میدان، هر هفته میزبان جمعه بازاری رنگارنگ و پرجنب وجوش است. قدم زدن میان غرفه ها، هم فال است و هم تماشا. چون هر چیزی از خوراکی های محلی تا صنایع دستی و لوازم خاص را می توانید در آن پیدا کنید.

مسیرهای دسترسی به میدان نقش جهان

این میدان در مرکز اصفهان قرار دارد و دسترسی به آن از طریق راه های مختلف امکان پذیر است:

• با خودرو شخصی: از خیابان سپه وارد شوید و در پارکینگ های اطراف آن پارک کنید. سپس پیاده به میدان برسید.
• با اتوبوس: اتوبوس های شهری به راحتی به ایستگاه های نزدیک میدان می رسند. از ایستگاه، پیاده تا میدان بروید.
• پیاده روی: از خیابان های اطراف مانند سپه و حافظ می توانید پیاده به میدان برسید.
• با تاکسی: تاکسی ها شما را مستقیماً به میدان می رسانند. استفاده از اپلیکیشن های حمل ونقل مثل اسنپ و تپسی نیز بسیار راحت است.

نقش جهان از شمال شرقی به میدان عتیق و از غرب به خیابان سپه متصل است. این دسترسی ها موجب می شود که این میدان یکی از مکان های قابل دسترس و محبوب در اصفهان باشد.

بهترین زمان بازدید از میدان نقش جهان

اگر قصد بازدید از این میدان را دارید، بهار و پاییز بهترین فصل ها هستند. در این ایام، هوای اصفهان معتدل است و رنگ ها در میدان به اوج زیبایی خود می رسند. طلوع آفتاب میدان را طلایی می کند و غروب، حال وهوای شاعرانه ای به آن می بخشد. به خصوص اگر با خرید بلیط هواپیما به سوی اصفهان پرواز کنید، در زمان کوتاه می توانید خود را به این مکان زیبا و تاریخی برسانید.

میدان نقش جهان در شب

بسیاری این میدان را تنها در روشنای روز دیده‌اند. اما این میدان در شب، با نورپردازی های هوشمندانه، به تابلویی از نور و سایه تبدیل می شود. سکوت شب، صدای پای رهگذران، و چراغ هایی که به آرامی بناها را روشن می کنند، تجربه ای رؤیایی برای هر بیننده خواهد بود.

جاذبه های نزدیک به میدان نقش جهان

این میدان در نزدیکی برخی از جاذبه های دیدنی اصفهان قرار دارد که بازدید از آن ها گردشتان را به تجربه ای کامل تبدیل می کنند:

• خانه مشروطه : ۹۵۰ متر
• سی و سه پل : ۲.۶ کیلومتر
• انگورستان ملک التجار : ۱.۳ کیلومتر
• کاخ هشت بهشت : ۱.۹ کیلومتر

هتل های نزدیک به میدان نقش جهان

اگر قصد اقامت در نزدیکی این میدان تاریخی و شگفت انگیز را دارید، چند تا از بهترین هتل های اصفهان در دسترس شما هستند:

• هتل ستاره : ۶۰۰ متر
• هتل هشت بهشت : ۶۰۰ متر
• هتل عباسی : ۱.۳ کیلومتر
• هتل صفایی : ۱.۷ کیلومتر

آینده میدان نقش جهان در گردشگری ایران

با رشد صنعت گردشگری، این میدان تماشایی می تواند بیش از پیش به یک قطب بین المللی تبدیل شود. برگزاری جشنواره های فرهنگی، نمایشگاه های صنایع دستی و رویدادهای هنری در این میدان، می تواند گردشگرانی از سرتاسر دنیا را جذب کند. این گنجینه تاریخی، نه فقط برای امروز ما، بلکه برای فرداهای ایران نیز ارزشی بی نظیر دارد.

پرسش های رایج درباره نقش جهان اصفهان